-->

2011-04-27

Piyanoda Pedal Kullanımı

Pedal, piyanodan çıkan sesin sönmesine engel olan, tınlama süresini uzatan ve onu kuruluktan uzaklaştıran bir araçtır. Piyanoda çalınan bir eser, ancak pedal yardımıyla elde edilebilen daha farklı renk ve tınılarla zenginleştirilebilir ve etkili bir biçimde yorumlanabilir. Anton Rubinstein pedalı piyanonun ruhu olarak tanımlar. Gerçekten de pedal kullanmadan bir esere bestecinin yansıtmak istedigi ruh ve karakteri vermek veya piyanoda şarkı söyler gibi bir çalış biçimi elde etmek neredeyse olanaksız gibidir.Ayrıca, sağlam bir tuşe geliştirilmesinde de pedalın büyük katkısı vardır. Burada kısaca değinilen özellikleri bakımından pedal, piyano egitiminde ayrıcalıklı bir yer ve öneme sahiptir. 

Günümüzdeki piyanolarda bulunan sag ve sol pedal İskoçyali bir piyano yapımcısı olan John Broadwood tarafından icad edilmiş ve 1783’te piyano klavyesine uyarlanmıştır. Bazı konser piyanolarında mevcut olan ve nadir olarak kullanılan orta pedal (Sostenuto Pedal) ise 1862’ de Claude Montal tarafından bulunmuş ve Steinway tarafından geliştirilmiştir.

Ondokuzuncu yüzyılın bütün ünlü müzikologları, kuramcıları ve bestecileri pedalın çok tutumlu kullanımına taraftardılar. M. Jeal’e göre, pedal sanatı: “Pedalı kaldırabilme sanatıdır. Pedalın fazla kullanılması, genellikle teknik yetersizlikleri örtbas etmekten ileri gelmektedir.” Breithaupt ise pedalın estetik ve dinamik amaçlardan doğmasını ve mantıksal temellere dayandırılmasını savunmuştur (Pamir, 164). Günümüzde pedal kullanımı konusunda genel olarak geleneksel ve çağdaş olarak iki yaklaşımın izlendiği görülmektedir. Bazı piyanist ve eğitimciler eski tutucu yaklaşımı izleyerek romantik ve çağdaş eserlerin dışında fazlaca pedal kullanmayı uygun bulmazlar; öyle ki, barok dönem ile Haydn ve Mozart gibi klasik bestecilerin eserlerinde, o devrin çalgıları olan klavsen ve harpsikord tınılarını çağrıştırabilmek için pedal hiç kullanılmamalıdır. Modern piyanonun olanaklarından en üst düzeyde yararlanma yaklaşımını benimseyen bazı piyanist ve eğitimcilere göre ise pedallar özgürce kullanılmalıdır. Pedal teknigi, piyano eğitimi sürecinin en karışık ve anlaşılması en güç boyutunu oluşturur. Bu yüzden pedal konusunu yüzeysel olarak ele almak ve kısa sürede öğrenmek / öğretmek mümkün değildir. Chopin’ de dogru pedal kullanmayı öğrenmenin ömür boyu çalışma gerektiren bir süreç olduğunu belirterek işin güçlüğünü vurgulamıştır. Ayrıca, Pedal tekniği tek başına bir kitap konusu teşkil edecek kadar kapsamlı bir alan olduğu için, bu çalışmada sadece piyano başlangıç eğitiminde pedal öğretimi açısından ele alınması uygun görülmüştür. Bu amaçla, pedal mekanizmasının işleyişi ve pedalların özellikleri kısaca belirtildikten sonra başlangıç düzeyinde ilk pedal çalışmalarına ve konuya ilişkin önerilere yer verilecektir. 


Pedal Öğretimine Ne Zaman Başlanmalıdır ? 

Pedal kullanımı konusunda olduğu gibi, pedal öğretimine başlama zamanı konusunda da piyano eğitimcileri arasında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı eğitimciler, öğrenci ancak piyano tekniği ve armoni bilgisi bakımından belli bir düzeye kadar geldikten sonra, ki bu birkaç yıl sürebilmektedir, pedal konusuna başlamayı uygun görmekteyken; bazı eğitimciler de pedal konusuna piyano eğitiminin ilk aylarından itibaren yer verilmesi görüşünü savunurlar. James Bastien piyano eğitiminin ilk iki yılında sağ pedalın fazla kullanılmaması ancak arpejli pasajlarda ve parça sonlarındaki akorlarda yer verilmesi görüşündedir.Denes Agay’a göre, pedal tanıtımı için birkaç yıl beklemek veya hemen ilk aylarda başlamak yerine ögrencinin piyanodaki ilerlemesi ve genel müzik bilgisi değerlendirildikten sonra karar verilmelidir. Aynı şekilde , M’lou Dietzer de öğrencinin bedensel özellikleri, algılaması, eşgüdümü, dikkat süresi ve yetenek düzeyi esas alınarak pedala başlama zamanın belirlenmesini önermektedir.Seymour Bernstein’e göre ise çağdaş piyano teknigi –parmaklar, eller, kollar, gövde ve ayaklar da dahil olmak üzere- tüm vücudun kullanılmasını gerektirir. Bu nedenle, pedal çalışmalarının geciktirilmesi veya yüzeysel olarak rastgele yapılması affedilemez.Max W. Camp, başlangıç ve orta düzey piyano eğitiminde pedalın ihmal edilen bir konu olduğunu belirterek, öğrenci ileri düzeye gelmeden önce , eğitimin ilk yıllarından itibaren pedal tekniklerinin öğretilmesi gerektiğini ileri sürmektedir. "Pedal, genel piyano tekniğinden ayrı bir konu olarak ele alındığı taktirde bütün boyutlarıyla yeniden öğretimi çok zor bir süreç olacaktır. Çünkü, insan hareketlerinin tümü, mevcut alışkanlıklar iyice belirlendikten sonra şiddetli değişimlere uğramamak koşuluyla daha kolay ögrenilir." 



Alıntıdır: http://www.beethovenlives.net/index.asp?ID=381

Hiç yorum yok: